Edukacja przez ruch 

Wykorzystanie ruchu w systemie Doroty Dziamskiej:
Dorota Dziamska przywiązuje do ruchu w procesie kształcenia dziecka tak ważną rolę, iż podaje ,że „bez ruchu nie mogą prawidłowo pracować zmysły , dzięki którym dokonują się zmiany w czterech obszarach rozwojowych człowieka: fizycznym, społecznym, emocjonalnym oraz poznawczym. Na tym twierdzeniu autorka opiera podstawy swojego systemu kształcenia i terapii. Dorota Dziamska twierdzi, że ponieważ ruch człowieka zawsze wiąże się z działaniem, nie ma więc możliwości, aby w momencie ruszania się nie pracowały zmysły. Zdaniem Doroty Dziamskiej receptory człowieka mogą pracować jednocześnie, ponieważ człowiek jest zintegrowana maszyną, ruch więc staje się podstawą integracji sensorycznej i umożliwia jej pełną realizację podczas zajęć. Dlatego ruch ręki rejestruje oko, ale również ucho. „Edukacja przez ruch to system form i metod kształcenia oraz terapii, który wykorzystuje naturalny, spontaniczny ruch organizmu w procesie rozwoju. Opiera się na zaplanowanym wspieraniu rozwoju pamięci długotrwałej poprzez proporcjonalną stymulację jej trzech sektorów:

• pamięci proceduralnej
• pamięci epizodycznej
• pamięci semantycznej”

Zabawy, oparte na ruchu w przestrzeni, podnoszą sprawność motoryki dużej ucznia, ćwiczenia w kreśleniu kresek, spirali, wiązek czy kreśleniu w linii doskonalą motorykę małą. Zajęcia więc, bardzo często stanowią bazę do wyrównywania szans edukacyjnych dzieci z jakimikolwiek zaburzeniami rozwojowymi.
Dojrzałość szkolną dziecka oceniamy bowiem na podstawie dojrzałości motorycznej. W okresie wczesnoszkolnym dziecko powinno osiągnąć koordynację „oko-ręka” i prawidłowo odczuwać swoje ciało w przestrzeni w pozycji siedzącej, stojącej a także w ruchu. Tych umiejętności dziecko uczy się podczas ruchu. Ruch jest więc warunkiem koniecznym, aby nastąpiło wyostrzenie pracy zmysłów oraz koordynacja własna, potrzebna we wszystkich etapach kształcenia. System edukacja przez ruch zapewnia dziecku osiągnięcie w/w umiejętności w trakcie dobrze zaplanowanego ruchu. Taki dobrze zaplanowany ruch powinien być dopełniony muzyką lub z niej wyprowadzony. Dzieci szybciej opanowują mowę; czytanie czy pisanie oraz liczenie, kiedy uczą się tych umiejętności z wykorzystaniem ruchu. Rytmiczny ruch wpływa bowiem na prawidłowe oddychanie i płynność wszelkich wykonywanych czynności. Ponadto ruch ciała zawsze wzmaga koncentrację, ponieważ za przyczyną ruchu dotlenia się mózg. Najmniej męczącą formą ruchu jest poruszanie się naprzemienne, które w zajęciach, proponowanych przez Dorotę Dziamską pojawia się naturalnie.

Podsumowując, Edukacja przez ruch Doroty Dziamskiej zawiera:

• graficzne ćwiczenia wpływające na równoważenie lateralne, wykonywane na małej i wielkiej płaszczyźnie raz jedną, raz drugą ręką
• graficzne ćwiczenia wpływające na stabilizację lateralną, wykonywane w małej i wielkiej przestrzeni jedna ręką, jak pętle poniżej, wykonywane brązową kredką pastelową
• graficzne ćwiczenia wpływające na synchronizację pracy mózgu, wykonywane na małej i wielkiej płaszczyźnie oburącz, jak wypełnione pętelki białą kredką pastelową
• ćwiczenia manipulacyjne wspomagające sprawność dłoni, ręki, nogi i całego organizmu z wykorzystaniem zabawek dydaktycznych, które pomagają w uzyskaniu koncentracji, jak „gniotki” żółtego papieru na zdjęciu poniżej z których powstaną owale
• ćwiczenia rytmicznej manipulacji z wykorzystaniem zabawek dydaktycznych, wpływające na równoważenie lateralne organizmu,
• ćwiczenia spontanicznego ruchu całego ciała jako formy pozawerbalnej komunikacji wspomagające koncentrację i polisensoryczne poznawanie.

Ruch to ważny element w pracy z każdym uczniem ze względu na wiedzę dotyczącą roli aktywnych bodźców. Wiemy bowiem od dawna, że mózg , do którego docierają z aktywnych zmysłów bodźce, potrzebuje znacznie mniej czasu na przetwarzanie tak zdobytych informacji i ich interpretację, a co za tym idzie, łatwiejsze jest także przechowywanie tych informacji w postaci wiedzy. Uczniowie , którzy siedzą, słuchają i patrzą w zamkniętej przestrzeni ławki, posiadają zaburzoną aktywność zmysłów poprzez procedury edukacji liniowej, przedmiotowej. Takie procedury nie dają efektów w pracy z uczniem o specyficznych potrzebach edukacyjnych i to bez względu na specyfikę potrzeb (dysleksja, nadpobudliwość psychoruchowa, ociężałość, upośledzenie umysłowe…).
Zajęcia, prowadzone wg sytemu Doroty Dziamskiej opracowane są tak, aby świadomie uaktywnić wiele partii mięśni, ruchy oka, dłoni, stóp oraz wprowadzić do zabawy ich naprzemienny charakter. Ruch wprowadzony do zajęć wyznacza zakres aktywności nauczyciela. Dzieci uczestniczące w ćwiczeniach czytania, liczenia w ruchu, chętnie siadają i spontanicznie zapisują zadania w zupełnej ciszy. Koncentracje na zadaniu pisania wywołują wcześniejsze doświadczenia sensoryczne , a nie polecenie nauczyciela.
Pracę systemem zaczyna się od swobodnego rytmicznego ruchu, który kończy się wykonaniem pewnego polecenia, np. kreślenie kresek podanym kolorem, przy czym praca początkowo postępuje na indywidualnej karcie pracy i jest wykonywana przez jedno dziecko, po czym elementy składowe pracy powtarzane są w kilkuosobowej grupie (tyle ile mieści się przy jednym stoliku) aż kolejno składowe poszczególnych grup przemieszczają się do pracy na kartach innych grup….

Jest to forma zajęć, w której mogą uczestniczyć dzieci o różnorodnym stopniu rozwoju motorycznego.
Metoda „Edukacji przez ruch” to zbiór wielu ćwiczeń, usprawniających poszczególne funkcje organizmu. Ćwiczenia i zabawy tego systemu bazują na ruchu, angażując zintegrowane ruchy różnych części ciała. Proponowane ćwiczenia uwzględniają możliwości motoryki dziecka oraz fizjologiczny ruch organizmu, a także rozwój społeczny dzieci. Istotnym elementem tej metody jest wykorzystanie origami oraz innych form plastycznych.